Rosa Jamali رُزا جمالی

SELECTED POEMS OF ROSA JAMALI by Rosa Jamali on Scribd

Rosa Jamali is a renowned poet in contemporary Iran; she is often considered as the most important female figure in Post-revolutionary Persian Poetry.

She studied BA Drama & Literature at the Art University of Tehran and later she receives her MA degree in English Literature from Tehran University.

Her debut collection of poems, " THIS DEAD BODY IS NOT AN APPLE, IT'S EITHER A PEAR OR A CUCUMBER" , is published in 1997 and announced a major new voice in Iranian poetry. The book opened Persian poetry to new creative possibilities. Her second collection of poems MAKING A FUNNY FACE was well received by critics and established her literary career. In this collection, with its stream-of-consciousness narrative poems; she merges different types of discourse and registers – archaic, colloquial and written, formal and informal, journalistic or scientific and so on... She adopts a kind of metric pattern from classical Persian poetry and imbues that with the natural cadence of speech, juxtaposing long and short sentences, infusing the whole with her bitter and distinctive sense of humour.
Her third collection MAKING A COFFEE TO RUN A CRIME STORY is a re-reading of Sadegh Hedayat’s BLIND OWL in a post-modern narrative.
This lengthy dramatic poem at the beginning of the book retells the image of misogyny in Hedayat's literature; the chopped off woman in the blind owl. The poem has got frequent references to the bible, myths & characters. DATING NOAH'S SON, a collection with so many biblical themes comes next as an addition to this book. The book THE HOURGLASS IS FAST ASLEEP has been mentioned for combining a present-day setting with the myths and themes of Persian mystics. Like Suhrawardi she takes the philosophy of illumination to talk about life from an Eastern Perspective; a kind of cosmology in which all creation has taken an existence from the light of lights; a kind of unification with the heaven above. In this book, she writes on death and love as Omar Khayyam did. The book has been widely discussed in its mythological references through birth and rebirth cycle, vegetation deity and archetypal patterns. And HIGHWAYS BLOCKED is much more in the political scene of present-day Iran.
HERE GRAVITY IS LESS 2019 explores some hidden psychological aspects of things in a creative mood.
THIS IS NOT A PERSIAN SCRIPT, which is her recent book and coming soon contains so many references to historical events and chronicles the life of a nation throughout the time.
Many of her poems have been translated into English by herself.

She has written a number of poetry reviews, critical articles, and scholarly essays... In an article on 'Ahmad Shamlu; Prominent Iranian Contemporary poet, she says:

' Shamlu is a part of our cultural heritage, but we are from a different generation so we have to criticise the past:

1- Shamlou's poetry is a political speech.
2-The music he creates in his poetry comes from fragmenting the phrases which cannot be real music where else he applies the classical kind of rhythm which is not used in modern literature.
3- The archaic style he applies can't utter today's life throughout the poetry.
4- In his love poems, he describes his lover as a nurse, mother or paragon of patience which cannot be practical in real life.
5-He applies the eloquence of the 11th-century prose which sounds obsolete and old-fashioned now.

Rosa Jamali's poems have been translated to various languages; English, French, German, Swedish, Turkish, Italian, Dutch & Esperanto... Among her translators are the distinguished Rumi Scholar, Franklin Lewis, and British acclaimed poet and prominent scholar of THE BOOK OF KINGS, Dick Davis.

She has translated a number of Anglophone poets into Persian among which are William Butler Yeats, Henry Wadsworth Longfellow, Sylvia Plath, Emma Lazarus, Ted Hughes, Adrienne Rich, Allen Ginsberg, Roger Mcgough , and some recent poets, ...

THE SHADOW is a play by Rosa Jamali. The police is looking for a murderer, a woman but he's found eleven women resembling the murderer. The setting is a room. There are two women in black, covered their hair in black headscarves confronting each other in a shelter. They were born on one day and they've got one name. They both married one man called Parviz.
A challenge of identity made them kill each other. In the end, a third woman exactly like them enters the same room, finding a piece of paper: 'The police have arrested 13 women who are quite alike but two have been found dead... the play is highly regarded as a feminist play exploring issues of women in Iran.
English Translation of Ghazaleh Alizadeh's novel THE HOUSE OF EDRISIS is among her other works.
Jamali has appeared in different literary festivals and events worldwide:

-In 2006 in Rotterdam the Netherlands, she was invited for a poetry recitation and talk.

- IRAN IN WRITING at the British Library, February 2015 following a Panel Discussion with Ahamad Karimi Hakkak; Prominent Persian Literature Scholar and Daljit Nagra; British acclaimed Poet.

-At the Guttenberg poetry festival 2013, she delivered a lecture on female Poetry in Iran.
-She has been a guest poet in different Persian study centers in the United States like Chicago University, Colombia University, Iranica Centre, UCLA, University of Arkansas, Maryland university, George Washington University, Library of Congress and...2013 (She is a world Learning Alumni in Poetry and Public sephre, holds an authorized degree from the state department)

_Ecology and Persian Poetry, invited by Green India Organization , Rajestan, 2015
Post-revolutionary Poetry in Iran, talk, Saint Andrews University(2017)-
-India's Asian biennale of poetry 2019 is among her recent contributions.

Rosa Jamali's Works:

Poetry

This Dead Body is not an Apple, it's either a Cucumber or a Pear,1997
Making a Face,1978
Making Coffee to Run a Crime story,2002
The Hourglass is Fast Asleep,2011
Highways Blocked,2015
Here Gravity is Less,2019
This is not a Persian Script, coming soon

Plays

The Shadow, Premiered 2014

Siahkal

Translations into Persian

EDGE, AN Anthology of Anglophone Poets
Tomorrow and tomorrow and tomorrow, A Selection of Best Excerpts of William Shakespeare

Tulips, An Anthology of Women Poetry in English
A selection of Amir Or's Poetry

Sailing to Byzantium, William Butler Yeats in Persian

Translations into English

The House of Edrisis; Ghazaleh Alizadeh, translation from original Persian to English, Karma Books, New York

Essays

Revelations in the Wind ( A Discussion on Poetics of Persian Poetry)

She is a poetry judge in so many prestigious poetry awards inside the country.

Email address for further contacts:

rosajamali@gmail.com

-زندگی نامه

-سبک و شیوه آثار

-دستاوردها

درآمدی به زندگی و آثار رُزا جمالی

شاعر

نویسنده

منتقد ادبی

مترجم، پژوهشگر و معلم

رُزا جمالی در تاریخ بیست و هشتم آبان سال ۱۳۵۶ در شهر تبریز به دنیا آمد، دوران خردسالی اش را در گیلان گذراند، کودکی را در کرمان و اهواز و اصفهان و مدرسه ی راهنمایی و دبیرستان را در شهر تهران به پایان رساند بعد از آن به دانشگاه هنر رفت و در دوران کارشناسی در دانشکده ی سینما و تئاتر ادبیات نمایشی خواند و بعدها مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته ی ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران گرفت.

***

اولین شعری که از او منتشر شد در سن شانزده سالگی در نشریه ی شباب بود، تاریخ پائین شعر تیر ۱۳۷۳ است:

سکوت

سکوت / سکوت/ غمگین ترین آوازِ ذهن تو / و سایه ی شبیه اسارت/ روی پنجه های صدایم

سکوت/ سکوت می وزد بر مرداب/ نیلوفری چکید روی قلبم/ فریادی بزرگ/ در حنجره ی زخمی ناگزیر

اولین کتاب اش "این مرده سیب نیست یا خیار است یا گلابی" در سال ۱۳۷۷ طرحی نو درافکند. این کتاب پیشنهادات بسیار تازه ای را برای شعر فارسی به ارمغان آورد. پیشنهاداتی نظیر شعر چندصدایی، چندزبانی، استفاده از لحن های مختلف زبان، استعاره سازی، نشانه سازی، آشنایی زدایی و... . در این مجموعه هویت شاعر معطوف به هویت درهم ریخته ی اشیاء است. نحوهایی که گاهی شکسته می شوند، عباراتی که به شکلی قطعه قطعه و کلاژگونه کنار هم قرار می گیرند.

کتاب دوم اش "دهن کجی به تو"، قدرت و توانش زبانی بسیار بالایی را به رخ می کشید در حالیکه شاعر این کتاب سبک های مختلف شعری نظیر تصویرگرایی و زبانگرایی را تجربه کرده است. در اینجا زبان شاعر نسبت به کتاب قبلی پخته تر شده است. شاعر گاه دنیایی کودکانه را با کلماتی سادی و ذهینتی تازه توصیف می کند. عشق و جنگ با پدیده ها، بازی های زبانی بسیار، سطرهایی گاه بسیار بلند و گاه بسیار کوتاه. گاه کاملا ادبی و گاه محاوره و عامیانه . ذهنیتی که همه دلالت های یک دال را به شکلی پوچ و پر از ایهام مطرح می کند و تنها زنجیره ی بی پایانی از دلالت ها را می آفریند که به آن مدلول غایی و نهایی منجر شود.

کتاب "برای ادامه ی این ماجرای پلیسی قهوه ای دم کرده ام" که در سال ۱۳۸۰ توسط نشر گیو و آرویج منتشر شد ۱۳۰ صفحه دارد:

در شعر" برای ادامه ی این ماجرای پلیسی قهوه ای دم کرده ام" او شعری نمایشی و چند صدایی را تجربه می کند، شعری که با زن داستان بوف کور گفتگوهای بینامتنی برقرار می کند و آن را دوباره می نویسد. این شعر متنی دژانره ست چیزی مابین یک نمایشنامه ، شعر نمایشی یا داستان جنایی. هویت زنی ست که شبیه به مرد آن داستان بوف کورکه زنی را مثله کرده ست، گویا به روایتِ خود مردی را مثله می کند و روایتی متفاوت از داستان زن ستیزی رایج در ادبیات فارسی را می آفریند. تک گویی های این شخصیت شما را به یاد مده آ می اندازد که کودکانش را می کشد و خودش را به آتش می کشد یا آنتیگونه که نمی داند جسد برادرش را کجا دفن کند و یا قهرمانان زنی که مسلط به اتفاقات روزگار خود شده اند و با خلق این " خود" نمایشی بوده است که آن ها به مثابه ی قهرمان زن زمانه ی خود را عوض کرده اند.

استفاده از لحن نمایشی و تکنیک های نمایشنامه نویسی این شعر را از معدود شعرهای نمایشی نوشته شده در زبان فارسی قرار می دهد، شعری با دموکراسی ذهنی صداها و چند راوی؛ درآمیختگی سوژه و ابژه، ذهنیت و عینیت. این شعر ارتباطات بینامتنی بسیاری با متون و شخصیت های دنیای کهن، کتاب مقدس و اساطیر دارد و از آنچه به عنوان زبان زنانه در پیش ازین شعر پذیرفته شده بود آشنائی زدائی کرده است چرا که تا ابتدای دهه ی هفتاد شعر زنانه را شعری منفعل و از نگاه مردسالارانه ای تعریف می کردند زنانه که دایره ی کلمات نازک و ملایم و لطیفی دارد و زیبائی و زیبا سخن گفتن را از نگاه معیارهای مردانه برای زنان تعریف می کردند اما در شعر رُزا جمالی این زیبایی کافی نبوده ست و او بوطیقای زنانه ی دیگری را از نیمه های دهه هفتاد آغاز کرده است.

در مجموعه ی "این جا نیروی جاذبه کمتر است" که دفتر دوم این کتاب است، دست به تجربه ی استعارات و تصاویر تازه می زند ، این دفتر شامل فضاسازی هایی ست که شاعر از یک زندگی امروزی و اشیاء درگیر با آن ارائه می دهد. در دفتر آخر" من با پسر نوح قراری داشتم، سر قرار نیامد، با این مردمان کور چه کنم؟" اشاراتی به کتب مقدس را در شعرش نهادینه می کند. شاعرخودش را به جای شخصیت های کتاب مقدس می گذارد: زلیخا و صفورا و ایوب ... و آیاتی از کتاب مقدس و قرآن را بازخوانی می کند.

" این ساعت شنی که به خواب رفته است"، حاوی تجربه های او در زمینه ی عرفان مدرن و اشیاء است. بی واسطه نوشتن و نزدیک شدن به فضاهای بکر و شهودی در این مجموعه به شکل مشخصی نمایان است. شاعر با نگاهی فلسفی و اسطوره ای به پدیده هایی نظیر عشق و مرگ نگاه می کند، ذهنیتی که آدمی همیشه با آن درگیر بوده است. در این کتاب شعری با عنوان "زوایای این قاب" وجود دارد که انگار بازخوانی رباعی خیامی ست، هر قطعه این شعر چهارخط دارد و به چیستی جهان و هستی و مرگ می پردازد، پرسشگرست و معماساز و ایهام و ایجاز از ویژگی های آن ست؛ گفتگوی بین نور و تاریکی در این کتاب رگه هایی از فلسفه ی اشراق را به ذهن متبادر می کند، این کتاب پرسوناهای نمایشی را به درون طبیعت برده است و از منظر خوانش های اکوفمینیستی (زن-بوم گرایی) اثری درخشان و قابل پژوهش است.

گزینه ی اشعارش"بزرگراه مسدود است" توسط انتشارات بوتیمار، تنها گزیده ی اشعاری ست که از نسل او به چاپ چهارم رسیده است.

در " این رسم الخط فارسی نیست" به نظر می رسد که تاریخ و روایت را مورد دست آزمایی قرار داده است. برخی از شعرها هجوگونه اند و باری اجتماعی و طنزگونه دارند، برخی دیگر به اساطیر ایران بر می گردند و روایات تاریخی را از دل اساطیر و گیاهان بیرون کشیده است، شعر "علف هفت بند" از جمله ی این شعرهاست.

بسیاری از شعرهای او به موج سوم مکتب فمینیسم و شعر زنانه ی پسا استعماری منتسب است؛ شعرزنی که در این نقطه از جهان با گذشته ی اساطیری خود پیوندی نهفته دارد و نوع دیگری از زن-نگاری را به ما پیشنهاد می دهد.

منتقدان در شعری نظیرِ"زن-گرگ-کرکس-ببر" الگوی زنِ تمامِ مکتبِ فمینیستی آمازون را یافته‌اند.

"اینجا نیروی جاذبه کمتر است" گزیده ی دیگری از آثارِ اوست که توسط انتشارات مهر و دل منتشر شده است. سیزده شعر که از جمله برترین شعرهای اوست، اثری روانکاوانه از اعماق روح و فرآیند آفرینش در ذهن یک شاعر خلاق نظیر شعر "اتاق تاریک".

نمایشنامه ی "سایه" تلفیقی ست از عناصر نمایش ابزورد با داستان پردازی جنایی. رگه های پُر رنگ زن محور این اثر را به شناخت شناسی روانکاوی هویت زن امروز بدل کرده است؛ دو زن که در جستجوی هویت خود به جدالی روانکاوانه کشیده شده اند. این نمایشنامه از سوی انتشارات سیب سرخ منتشر شده است.

تا به حال یازده زن که چهره ای شبیه قاتل داشته اند دستگیر شده اند؛ پلیس در جستجوی زنانِ دیگری ست. همه ی این زن ها کاملا شبیه هم بوده اند. نمایشنامه با پناه بردن زنی به یک پناهگاهِ ساکت آغاز می شود، اتاقی ساده با اندک اشیائی روی میز. چندی نمی گذرد که زن دیگری هم درست به همانجا پناه می آورد. زنی که درست مشخصات زن پیشین را دارد. با چهره هایی یکسان و اغراق شده و ملبس به لباسی بلند و سیاه. آنها در یک روز به دنیا آمده اند و یک نام دارند، این دو در چالش های روانی که با هم دارند، در جستجوی هویتی هستند که نامعلوم است، هویتی که برای به دست آوردن آن ناچار به تخریب دیگری هستند، در پایان نمایش این دو زن همدیگر را به قتل می رسانند اما در صحنه ی پایانی زن دیگری که کاملا شبیه به دو زن پیشین است تکه روزنامه ای را در سطل کنار میز می یابد که حاکی بر این است که پلیس تا کنون سیزده زن را که کاملا شبیه به هم بوده اند را دستگیر کرده است و دو زن ازین تعداد مرده پیدا شده اند. منتقدان زن-محور این اثر را حاوی شاکله های فمینیستی و روانشناختی می دانند و زاویه‌ی دید نویسنده را در نگرش انتقادی به انگاره‌های مردسالارانه ستایش کرده‌اند.

از او مقالات زیادی در نظریه پردازی بوطیقای شعر دیده شده ،مقالات او در نشریاتی نظیرنامه ی کانون نویسندگان ایران، جهان کتاب، آدینه، کارنامه، عصرپنج شنبه، بیدار، بررسی کتاب، معیار، دنیای سخن و... نشریافته اند و در مجموعه ای به نام "مکاشفاتی در باد" گردآوری شده است.

رُزا جمالی بسیاری از شاعران جهان را ترجمه و بازسرائی کرده است: جوزف برادسکی، آلن گینزبرگ، ویلیام باتلر ییتس، ویلیام شکسپیر، سیلویا پلات، والت ویتمن، الیوت، تد هیوز، آدرین ریچ ، راجر مگاف، لوئیز گلک ، ناتاشا ترتوی، دوروتی پارکر،جان اشبری، لانگ فلو، رابرت فراست، آدرین ریچ، هیلدا دولیتل، استیوی اسمیت، ادیت سیتول، ازراپاوند، راپرت بروک، اما لازاروس، امیلی دیکنسون، سولماز شریف، سودیپ سن، ورونیکا گولس و امیر اور ... از جمله شاعرانی ست که او به شکلی خلاق، بی بدیل و بی سابقه به فارسی امروز و شاعرانه برگردانده است؛ ترجمه هایی که به گواهیِ خوانندگان شعر انگلیسی را برای اولین بار در زبان فارسی اینچنین خواندنی جلوه داده اند.

سخنرانی در کتابخانه ی ملی بریتانیا، حضور در کتابخانه ی کنگره و مراکز مطالعه ی زبان فارسی در آمریکا، شرکت درکانون های شعر و داستان در ایالات متحده، تدریس ادبیات خلاقه به زبان انگلیسی در آکادمی هنر استکهلم، شعر خوانی درفستیوال های ادبی در هند، سوئد، هلند، آلبانی، لهستان و کشورهای دیگر اروپایی از جمله نقش های مهم او در این سال ها بوده است.

شعرهای رُزا جمالی به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، ایتالیایی، ترکی، عربی، بنگالی، هندی، چک، سوئدی، آلمانی، اسپرانتو، کردی و… ترجمه شده‌است و در معتبرترین گلچین‌های ادبی شعر پیشرو جهان منتشر شده‌است. مترجم انگلیسی بسیاری از اشعارش خود اوست و گزینه ای از اشعارش در هند با عنوان "و این چه کسی ست که دو هزار سال گریه کرده است بر دامنم؟" منتشر شده است.

شعر او با پیشنهادهای بسیارش تاثیری آشکار بر شعرِ این چند دهه گذاشته است. در همه ی دوره‌های کارش، تنوعِ فراوان اش جریان هایی را در شعر خلاق و شیوه‌های نوشتنِ شعر پدید آورده است؛ خاصه جاپای شعرِ او را بدون شک می توان بر نسلی از شاعرانِ جوانتر و به شکل غیر قابلِ انکاری در زنانِ شاعر بررسی و پژوهش کرد ؛ این مسئله نه تنها در سبک و فرم کارش بلکه در اندیشه ای که پسِ پشتِ شعرها ارائه کرده است در طول سه دهه قابل ردیابی و نگارشِ مقالات پژوهشی ست.

او تاکنون داور چند جایزه مهم شعر و ترجمه ی ادبی بوده است.

رمانِ " زندانيِ دره ي يمگان " ، كتابي در حال تحرير است كه فصل هايي ازين قرار دارد: سفرهفت دريا ، شهر سوخته ، خاوران و گل حمراء . اين رمان سفر اسطوره اي زني به نام صفورا به گذشته و تاريخ است ؛ سفري كه از سواحل بحرالابيض آغاز مي شود و به اورشليم مي انجامد. این رمان که به سبکِ سفرنامه نوشته شده است ارتباطات بینامتنی بسیاری با سفرنامه ی ناصر خسرو برقرار می کند و نوعی فرارمان نامیده می‌شود.

نمایه‌ی آثار:

شعر:

- این مرده سیب نیست یا خیار است یا گلابی ( ویستار، ۱۳۷۷)

- دهن کجی به تو (نقش هنر، ۱۳۷۷)

- برای ادامه ی این ماجرای پلیسی قهوه ای دم کرده ام ( آرویج ۱۳۸۰)

- این ساعتِ شنی که به خواب رفته است ( چشمه، ۱۳۹۰) ( چاپ دوم: ۱۳۹۴)

- بزرگراه مسدود است ( بوتیمار، ۱۳۹۲) ( چاپ چهارم: ۱۳۹۷)

- اینجا نیروی جاذبه کمتر است ( مهر و دل، ۱۳۹۸)

- و این چه کسی است که دو هزار سال گریه کرده است بر دامنم؟ ( گزینه ی اشعار به زبان انگلیسی) ( هند، ۲۰۱۹)

- این رسم الخط فارسی نیست ( در دست انتشار)

نقد ادبی:

- مکاشفاتی در باد ( مجموعه ای از مقالات بر شعر احمد شاملو، علی باباچاهی ، نازنین نظام شهیدی، گراناز موسوی، علی عبدالرضائی، رضا براهنی، یدالله رویایی، رضا چایچی، بیژن جلالی، سید علی صالحی و ... ) ( این مقالات پیش ازین در نشریانی نظیر نامه ی کانون نویسندگان ایران، جهان کتاب، کارنامه، آدینه، بیدار، زنان، بررسی کتاب ، عصر پنج شنبه و.. منتشر شده اند.) ( نشر هشت، ۱۴۰۰)

- مقالاتی پژوهشی به زبان انگلیسی در تحلیل شعر

نمایشنامه:

- سایه ( سیب سرخ، ۱۳۹۸)

ترجمه:

- ترجمه ی کتاب خانه ی ادریسی های غزاله علیزاده به انگلیسی ( کتاب کارما؛ نیویورک، ۲۰۲۰)

- دریانوردی به سمت بیزانس، گزینه ی اشعار ویلیام باتلر ییتس (نشر ایهام، ۱۳۹۹)

- لبه، آنتولوژی شعر انگلیسی زبان ( انتشارات مهر و دل، ۱۳۹۸)

- لاله ها، گزیده ی اشعار شاعران زن انگلیسی زبان ( ایهام، ۱۴۰۰)

- زبان منشوری ست، گزیده‌ی اشعار امیر اور(نشر مهر و دل، ۱۳۹۹)

- فردا و فردا و فردا، گزینه ای از شاه بیت های شکسپیر

( نشر ایهام، ۱۴۰۰)

- درخت کاج، هانس کریستین آندرسن